استان گیلان با داشتن طبیعت و جاذبه‌های تماشایی فراوان، یکی از مقاصد پرطرفدار میان گردشگران و مسافران است. یکی از معروف‌ترین دیدنی‌ های گیلان، آبشاری مرتفع و زیبا است که با ارتفاع ۱۰۵ متر به‌عنوان یکی از بلندترین آبشارهای ایران لقب گرفته است. این آبشار لاتون و در گویش محلی بارزاو نام دارد.

معرفی آبشار لاتون
در مجاورت کوه استوار اسپیناس و در میان جنگلی انبوه با گیاهان سرسبز، درختانی چون آلو، به، گلابی، گردو، فندق و سیب وحشی؛ آبشاری مرتفع و دیدنی جای گرفته است. این آبشار لاتون نام دارد و از فاصله ۵۰۰ متری نیز قابل مشاهده است. این آبشار چهار فصل و زیبا یکی از ۳۰ آبشار بلند جهان است و از بلندترین آبشار‌های ایران شناخته می‌شود. ارتفاع آبریز اصلی و فوقانی آبشار لاتون ۱۰۵ متر و عرض آن پنج متر است. همچنین آبریز تحتانی لاتون ۶۵ متر با پهنای ۱۰ متر است و درمجموع ارتفاع آن به ۱۰۷ متر می‌رسد.
آبشار لاتون بلندترین آبشار شمال ایران محسوب می‌شود
آبشار لاتون از دامنه‌های شرق کوه اسپیناس یا اسپینه سرچشمه می‌گیرد و به رودخانه لوندویل که با طول ۱۷ کیلومتر خود نیز از کوه اسپیناس سرچشمه گرفته سرازیر می‌شود و با شیب تندی به‌سمت کوته کومه و لوندویل حرکت می‌کند و در آخر وارد دریای خزر می‌شود. حجم آب این آبشار در فصول مختلف سال متفاوت است؛ ولی در تمام فصول آب دارد.
آبشار لاتون به‌عنوان یک اثر طبیعی و ارزشمند در سال ۱۳۹۸ به شماره ثبت ملی ۶۴۵ که در فهرست میراث طبیعی کشور قرار گرفت.

آب و هوای لاتون
آب‌وهوای لاتون مانند سایر مناطق شمالی کشور و گیلان است. فصل زمستان آب‌وهوایی سرد و نیمه دوم بهار و تابستان هوا شرجی است؛ بنابراین اگر تصمیم گرفتید به دیدن آبشار لاتون بروید، به غیر از این زمان این سفر را آغاز کنید.
آبشار لاتون کجاست؟
نام و نشان آبشار لاتون می‌توانید در خطه شمالی کشور و در مرز دو استان گیلان و اردبیل پیدا کنید. این آبشار چشم‌نواز یکی از جاهای دیدنی آستارا است که در ارتفاعات این شهر بندری و ۱۵ کیلومتری جنوب آن در شهر لوندویل و ۶ کیلومتری روستای کوته کومه واقع است.
مسیر دسترسی آبشار لاتون
برای رسیدن به آبشار لاتون، ابتدا باید به شهر لوندویل در مسیر جاده تالش به آستارا بروید؛ سپس راه فرعی برای جنوب را در پیش گرفته و پس از طی چند کیلومتر به روستای کوته کومه خواهید رسید و سپس از آن باید راه مال‌رویی به طول تقریبی ۶ کیلومتر را در دل جنگل‌های زیبای منطقه طی کنید. از طریق مسیر دریاچه سوها به لاتون نیز امکان دسترسی به این آبشار وجود دارد
توجه کنید مسیر دسترسی به لاتون پرپیچ‌وخم و دره‌های عمیق دارد و بارها خطراتی برای افراد ناآشنا به منطقه ایجاد کرده است. به‌طور معمول در این مسیر خودروهای شاسی بلند بومی برای نقل‌وانتقال روستائیان تردد می‌کنند و عبور خودروها و موتورسیکلت‌های معمولی، با خطر سقوط به دره و خسارت‌های جانی و مالی همراه است.

در سفر به آبشار لاتون کجا اقامت کنیم؟
بعد از دیدن آبشار زیبای لاتون و گشت‌وگذار در طبیعت بکر و دل‌نواز این منطقه اگر برنامه بازدید از مکان دیگری را ندارید، برای اقامت می‌توانید به روستای کوته کومه برگردید و شب را در این روستای جنگلی و تماشایی سپری کنید.
دیدنی‌های نزدیک آبشار لاتون
در طی مسیر رسیدن به لاتون مناظر و چشم‌انداز بی‌نظیری همچون آبشارها، تپه‌های جنگلی و بسیار زیبا با چشمه‌های فراوان با آبی خنک و نوشیدنی وجود دارد که از تماشای آن‌ها لذت خواهید برد.
•    روستای کوته کومه: در ابتدای سفرتان به لاتون روستاگردی در کوته کومه و دیدن زبیایی‌های آن را از دست ندهید. این روستا نزدیک‌ترین روستا به آبشار لاتون است و دارای جاذبه‌های چون آبگرم، آسیابی به نام آسیه شوان، گورستان قدیمی است.
•    آبگرم کوته موته: آبگرم کوته موته تنها آبگرم درون جنگلی کشور است که آن را در ابتدای مسیر صعود به لاتون می‌توانید ببیند. این آبگرم دارای سه دوش و یک استخر، پارکینگ، بوفه، سرویس بهداشتی و اتاق‌هایی جهت پذیرایی از گردشگران و مسافران هستند.
•    آبشارها: در نزدیکی لاتون و بالا دست آن سه حوض بزرگ طبیعی با سه آبشار ۱۰ متری نیز وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید. توجه کنید انتهای مسیر منتهی به آبشار لاتون وخصوصا ما بین دو آبشار ۱۰۵ و ۶۵ متری نیز دارای پرتگاه‌های خطرناک و مرگباری است؛ پس کاملا مراقب باشید.

•    قلعه لاتون: بر فراز کوه اسپیناس یا اسپینه که در نزدیکی آبشار لاتون قرار دارد قلعه‌ای تاریخی جلب نظر می‌کند. این قلعه متعلق به بابک خرمدین و معروف به قلعه اسپینه یا اسپیناس است. اگر اهل کوهنوردی هستید، دیدن این مکان را بر بلندای کوه و در ارتفاع دو هزار متری از دست ندهید.